Kızamık hastalığı, kızamık virüsü ile oluşan akut ve döküntülü enfeksiyon hastalığıdır. Çocuk hastalıkları arasında kabul edilir. Hastalığın yetişkinlerde görülmemesi çocukluk döneminde kızamığın geçirilmesine ve kalıcı olarak bağışıklık kazanılmasına bağlıdır. Bu hastalık tükürük damlacıkları ile bulaşmaktadır. Güneş alan ve iyi havalandırılan bir odanın içinde kızamık virüsünü alma olasılığı azalır. Hastalık sonbaharla birlikte artar, kış aylarında ise mart ve nisanda en üst düzeyde görülür. Yaz döneminde ise fazla görülmez. Kızamık virüsünün kuluçka süresi 10-14 gün kadardır. Şikâyetlerden önceki iki günle, döküntüden sonraki dört gün en fazla bulaşıcı özelliğe sahiptir. Kişilerin bu hastalığı geçirmesi halinde ömür boyu bağışıklık kazanılır.

Hastalık tükürük damlacıklarıyla bulaşır. Hastaların kullandığı oyuncak, çamaşır, giysi ve yemek kapları bulaşmada etkili değildir. Ancak hastanın kullandığı çatal, kaşık, bardak gibi eşyalar temizlenmeden duyarlı kişilerce kullanılırsa hastalığın bulaşması söz konusu olabilir. Mikroplar hastaların öksürmesi, aksırması sırasında çıkan tükürük taneleriyle havadan sağlıklı kişilere geçer. Solunum yoluyla vücudun içine yerleşirler.

1 ve 3. Günlerde: Hastalığın bu günlerinde hafif titreme ve ateş, burun akıntısı, kuru öksürük, gözlerde kızarıklık görülür. Yanakların iç kısımlarında, üst azı dişlerin yanında bulunan diş etlerinde küçük beyaz noktalar yani koplik lekeleri belirmeye başlar. Bunlar hastalığa tanı koymaya yarar.

4 ve 8. Günlerde: Hastalarda bu günlerde yüksek ateş görülür. Ciltteki döküntüler kulak arkasından yüze, gövdeye ve kollarla bacaklara doğru yayılır. Döküntülerin takip ettiği bu sıra, iyileşme döneminde aynı sırayı takip ederek kaybolacaktır. Bu dönemde ışığa karşı hassasiyet gelişir. Bademciklerde şişme ve öksürük vardır. Hastalık sırasında göz konjunktivası iltihabı oluşabilir.

Bu günlerden sonra ateşte düşme ve döküntülerde gerileme başlar. Kızamık hastalığı belli belirsiz görülebileceği gibi, hastaları ölüme kadar götürebilecek şekilde ağır seyredebilir. Vücut direncinin kırılmasına neden olur. Bu nedenle hastalık sırasında mikroorganizmalar yüzünden iltihabi sorunlar görülebilir. Bu sorunlar arasında ağız iltihabı, orta kulak iltihabı, larenjit, zatürre, bronşit, beyin iltihabı, menenjit gibi rahatsızlıklar sayılabilir.

Kızamığı tedavi edebilecek özel bir ilaç bulunmamaktadır. Hastaların döküntüsü, nezlesi bitinceye kadar izole edilmesi gerekir. Ateşin düşmesine kadar yatak istirahati yapmaları uygundur. Ağız temizliğine önem verilmeli, şikâyetlere bağlı olarak ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Kızamıkla birlikte başka rahatsızlıklar meydana geldiyse, bunlara özel tedavi uygulanabilir. Hastada bakterilere bağlı bir sorun olmadığı sürece antibiyotik tedavisi uygulanmamalıdır. Salgınların olması halinde, çocuklara dikkat edilmesi gerekir. Kalabalık ortamlara girmelerine izin verilmemelidir. Odalarının ısısı 18-22 derecede tutulmalıdır. Beslenmelerinde A ve C vitamini içeren besinlere yer verilmelidir.

Bu rahatsızlık 3 yaşın altındaki çocuklarda, gebelerde ve yaşlılarda son derece tehlikelidir. Bu risk grubuna giren kişilerde zatürre ile görülerek, ölüme yol açabilir. Bu nedenle hastalığın aşıyla engellenmesine çalışılmalıdır. Zayıflatılmış canlı virüsle hazırlanan aşıların 15 aylık olan çocuklara yaptırılması gerekir. Bağışıklık sistemi bozuk ve beslenme düzeni yetersiz olan çocuklara 6 ay sonra destek aşı dozu yaptırılmalıdır. Salgın olan dönemlerde 9 aydan büyük çocukların hepsi aşılama yapılmalıdır. Bu yapıldıktan sonra 15 aylık olduklarında destek dozu yapılmalıdır.

Hastanın kızamık geçirdiği dönemde genel durumunun giderek kötüleşmesi halinde, balgam çıkarması durumunda virüs kökenli zatürre geçiriyor olabilir. Döküntülerin olduğu dönemde uyku hali, huzursuzluk ve gerginlik çektiğinde, sayıklama ve kasılma varsa beyin iltihabı geçirebilir. Hastalık sırasında duyma güçlüğü ve kulak ağrısı olması halinde orta kulak iltihabı geçirebilir. Bu belirtilerin dikkate alınması ve mutlaka doktora gidilmesi gerekir.